معمولا پایان‌نامه ارشد حدود صد صفحه نوشته می‌شود، اما رساله دکتری به دلیل گسترده‌تر بودن اطلاعات حجم بیشتری به خود اختصاص می‌دهد و مفصل‌تر است و حتی ممکن است تا 400 صفحه نوشته شود. البته این امر در رشته‌ها و گرایش‌های مختلف با هم تفاوت دارد.

مرحله تحقیقات رساله دکتری اغلب طولانی‌تر از پایان‌نامه کارشناسی ارشد است؛ پایان‌نامه در انتهای دوره کارشناسی ارشد با انجام یک پروژه تهیه می‌شود، اما نگارش رساله یا تز در طول دوره دکتری انجام می‌شود، زیرا پایان‌نامه برای ارزیابی آموخته‌های دانشجو در طول دوره تحصیلش در مقطع کارشناسی ارشد است، اما رساله فرصتی است برای کسب اطلاعات، نظریه‌ها و کاربردهای نو تا دانشجو ایده‌پردازی کند، به نظریه‌ای نو برسد و بتواند از ایده‌اش دفاع کند.

پایان‌نامه ارشد می‌تواند پژوهشی تکمیلی باشد و تحقیقات پیشین را کامل کند، اما رساله دکتری باید نتایج تحقیق روی موضوعی کاملا جدید باشد، به همین دلیل نوشتن رساله کاری گسترده-تر، سخت‌تر، پیچیده‌تر و تخصصی‌تر از پایان‌نامه ارشد است.

همان‌طور که گفتیم، هدف از انجام دادن پایان‌نامه مقطع کارشناسی ارشد آشنایی و یادگیری روش کار تحقیقاتی توسط دانشجویان است و آن‌ها با انجام دادن پژوهش می‌توانند میزان تسلط خود بر موضوع انتخاب‌شده و همچنین توانمندی علمی‌شان را نشان دهند تا توسط هیات داوران و مخاطبان دیگر محک بخورند، اما در مقطع دکتری دانشجویان با کار پژوهشی و مراحل آن قبلا آشنا شده‌اند و باید مسلط‌تر به نوشتن رساله بپردازند. در واقع آن‌ها با ارائه رساله‌شان قدرت خود را در انجام دادن کارهای تحقیقاتی به شکل مستقل به دیگران اثبات می‌کنند.