تلاش‌های مستمر در تهیه پایان‌نامه، با دفاع از پایان‌نامه به اتمام نمی‌رسد. پس از جلسه دفاع، دانشجویان که دیگر از استرس جلسه دفاع و نمره رهایی پیدا کرده‌اند، می‌کوشند حاصل پژوهش خود را در قالب مقاله و کتاب عرضه کنند. در تعدادی از دانشگاه‌ها یک پیش‌شرط برای دفاع قرار می‌دهند که مقاله مستخرج از پایان‌نامه باید تا روز دفاع آماده باشد. در تعدادی از دانشگاه‌ها نیز تبدیل پایان نامه به کتاب را به مدت زمانی پس از دفاع موکول می‌کنند. به هر صورت پس از اتمام جلسه دفاع دانش‌آموخته که اینک پژوهشگر و کارشناس موضوع خود به حساب می‌آید، می‌تواند بسیاری از مطالب پایان‌نامه خود را در قالب کتاب تبدیل کند.
نکات مهم تبدیل پایان نامه به کتاب
تبدیل پایان نامه به کتاب
نکات مهم تبدیل پایان نامه به کتاب به صورت زیر است :
تیترها و عناوین اصلی در پایان نامه را هوشمندانه تغییر بدهید تا مشخص نشود که پایان نامه را تبدیل به کتاب کرده اید .
حتما در پیش گفتار کتاب بنویسید که کتاب برگرفته از پایان نامه میباشد و نام استاد راهنما و دانشگاهتان را در پیش گفتار ذکر نمایید.
سعی کنید بخش مقدمه را به یکی از اساتید با تجربه و معتبر دانشگاه خود بسپارید .
در اتمام کا به فهرست منابع آخر کتاب ، پایان نامه خود را به عنوان منبع اضافه کنید .
اهداف، فرضیات، بیان مسئله و … که دیگر نیازی نیست در کتاب بیایند حذف نمایید.
در صورت امکان اگر اطللاعات جدید و به روزتری دارید که بعد از نگارش پایان نامه بدست آورده اید به کتابتان بیافزایید.
در جریان تبدیل پایان نامه به کتاب
در جریان نگارش پایان‌نامه بسیار پیش می‌آید که تعدادی از مطالب را باید کنار بگذارید. در نگارش کتاب مستخرج از پایان‌نامه می‌توانید آن مطالب را فارغ از ساختار پایان‌نامه ذکر کنید. اگر شما هم پایان‌نامه خود را به پایان رسانده‌اید اکنون زمان آن رسیده با خود فکر کنید چطور مطالب پایان‌نامه خود را به کتاب تبدیل کنید. مطالب زیر می‌تواند برای شما مفید باشد.
چه بخش‌هایی از پایان‌نامه را در کتاب ذکر کنید.
در پایان‌نامه مرسوم است که مطالب در ۵ فصل ارائه شود. فصل اول شامل کلیات پژوهش، فصل دوم مبانی نظری و پیشینه‌های پژوهش، فصل سوم، روش‌شناسی پژوهش، فصل چهارم تجزیه و تحلیل اطلاعات و فصل پنجم بحث و نتیجه‌گیری است. توجه داشته باشید که در تبدیل پایان‌نامه به کتاب لزومی به آوردن همه‌ی فصول پایان‌نامه نیست. به طور معمول در کتاب مستخرج از پایان‌نامه مبانی نظری و ادبیات تحقیق که شامل تعاریف، اهداف و انواع موضوع مورد نظر است ارائه می‌شود. در بعضی از موارد بخش بحث و نتیجه‌گیری که شامل پیشنهادهای تحقیق نیز است، بیان می‌شود. به طور کلی در متن کتاب ضرورتی به آوردن فرضیه، سوالات پژوهش، بیان مساله و مواردی از این دست نیست. برای اطمینان از کامل بودن مطالب می‌توانید از اساتید راهنما و مشاور در این مورد نظرسنجی کنید.
از متخصصان موضوعی کمک بگیرید.
پایان‌نامه شما به صورت تک نسخه‌ای در کتابخانه دانشگاه و سازمان‌هایی مانند ایرانداک و کتابخانه ملی موجود خواهد بود. اگر فکر می‌کنید مطالب شما علاوه بر این چند نسخه، در تعداد بالا انتشار و چاپ شود، بهتر آن است که از مطالب مفیدی در تنظیم آن استفاده کنید. گاهی ممکن است لازم باشد جداول تکمیلی، استانداردهای بیشتر و مطالب بیشتری به آن بیافزاید. در این‌جا باید از اساتید و متخصصانی که در حوزه موضوعی شما صاحب انتشاراتی هستند، درخواست کنید مطالب شما را یکبار مرور کنند و در صورت نیاز نکاتی برای غنای ارزش علمی کتاب به شما پیشنهاد دهند.
برای کتاب خود نمایه، فهرست منابع تهیه کنید.
در علوم مختلف، استفاده از کلمات، اصطلاحات و اسامی اشخاص و مکان مرسوم است. برای آشنایی مخاطبان خود سعی کنید از مطالب به‌کار رفته در بخش پیوست‌های کتاب نمایه‌نامه تهیه کنید. نمایه‌نامه فهرستی از اصطلاحات و اسامی به‌کار رفته در متن کتاب، همراه با ذکر شماره صفحه و تعداد دفعات به‌کار گیری است. برای نمایه‌سازی می‌توانید به صورت دستی و یا از ابزارهای خودکار نمایه‌سازی استفاده کنید.
همجنین برای کتاب خود همچون پایان‌نامه فهرست منابع تهیه کنید. دقت کنید که لیست منابع پایان‌نامه خود را با مطالب ذکر شده در کتاب تطبیق دهید.
برای صفحه‌آرایی و تصویر جلد کتاب چه مواردی را به کار بگیرید.
برای جلب نظر مخاطبان، تصویرگری و نحوه صفحه‌آرایی کتاب بسیار اهمیت دارد. با توجه به آن‌که در تهیه کتاب از پایان‌نامه، نویسنده پایان‌نامه اشراف کاملی بر موضوع خود دارد. بهتر است با توجه به موضوع، تصویر مناسب برای روی جلد پیشنهاد داده شود. همچینین در صفحه‌آرایی با توجه به اشکال و تصاویر ارائه شده در متن، قطع مناسب را پیشنهاد دهید. بسیاری از کتاب‌ها در قطع وزیری و رقعی انتشار می‌یابند. در صورتی که نیاز است تصویری به صورت واضح‌تر و بزرگتر ارائه شود، مناسب است این موضوع را به اطلاع ناشر، لیتوگراف و صفحه آرا برسانید.
