در این بخش شکل و شیوه ای یکسان در نگارش پایان نامه ارائه میگردد که رعایت آن ضروری است ومنجر به ارزیابی کفایت مطلوب پایان نامه خواهد شد. رعایت این نکات موجب انتقال پیام مطلوب تر شده ، و دانشجو با روش های استاندارد تدوین و فرمت بندی و قالب بندی مطابق با آیین نامه پایان نامه، نگارش جزوه، پروژه وحتی گزارش فنی که ساختاری کم و بیش متفاوت است آشنا می شود.
پایان نامه به لحاظ نگارش و فرمت بندی با آیین نامه دارای دو وجه قابل تأمل است:
فرمت بندی پایان نامه
مکان نوشتن مطالب در هر صفحه پایان نامه، نحوه حاشیه بندی، شماره گذاری، ارجاعات، صفحات وبخشها، معادلات، تصاویر، جداول و منحنی ها.
ترتیب ساختاری ارائه مطالب در جزء جزء پایان نامه. ابعاد حیاتی تر و راهگشای دو محور فوق طی دو فصل مورد تعمق قرار خواهند گرفت.
اهم نکاتی که می بایست در مورد ابعاد کاغذ پایان نامه، نحوه تنظیم و کادربندی برای انعکاس مطالب در روی کاغذ رعایت گردد عبارتنداز:
از کاغذ مرغوب و در قطع A4 به منظور نگارش پایان نامه استفاده شود. در مواردی که نیاز به کاغذ در قطع بزرگتر است، ضمن استفاده از اندازه های استاندارد رده A به هنگام ضمیمه نمودن کاغذ مربوطه، به اندازه A4 تا شده و حتماً‌داخل صحافی قرار داده شود.
در تحریر متن، معادلات ریاضی، جداول و نمودارها از کامپیوتر و نرم افزارهای فارسی موجود استفاده گردد.
اندازه حروف به هنگام استفاده از نرم افزار کامپیوتری، Pt 12 تا 14، بافونت Lotus یا Zar بوده ودر تمام متن یکسان باشد.
تا حد امکان از عکس و تصویر برای انعکاس مطالب استفاده نشده و از شماتیک های گویا بهره گرفته شود.در صورتیکه تصویری بصورت کپی در پایان نامه ارائه شود، بدیهی است باید کاملا واضح بوده و از کیفیت خوبی برخوردار باشد.
حواشی بالا و پایین کاغذ به ترتیب 5/2 و 5/2 سانتی متر و از راست و چپ نیز به ترتیب 3 و 2 سانتی متر باشند.صفحات بصورت 18 سطری و یا 24 سطری تایپ شوند.
جملات متن حتی الامکان کوتاه و مطابق قواعد دستور زبان فارسی و بصورت مجهول نوشته شده باشد.
نگارش کلمات لاتین در متن پروژه
از نگارش کلمات لاتین در متن پروژه، روی اشکال و جداول خودداری شود. معادل لاتین پس از مشخص شدن به وسیله شماره ای که بالای معادل فارسی آن کلمه تایپ می شود، در زیرنویس پایین صفحه با شماره عدد فارسی آورده شود. در هر صفحه، شماره های زیرنویس بصورت دو ستونه در زیر نیم خطی درسمت چپ کاغذ، از یک آغاز و به ترتیب افزایش می یابند. بطوریکه در هر سطر از زیرنویس صفحه حداکثر دو کلمه انگلیسی معادل تایپ می گردد که، کلمه اول از سمت چپ و کلمه دوم از میانه صفحه تحریر می گردد. سایر کلمات انگلیسی نیز در سطور بعدی، به همین ترتیب درج می شوند. اگر پیدا کردن معادل فارسی برای کلمه ای خاص مثلاً یک مقاله لاتین بسیار مشکل بود ، می توان تلفظ لاتین کلمه را با حروف فارسی نوشته و در زیر نویس اصل کلمه لاتین را نوشت.
شماره گذاری صفحات
شماره گذاری صفحات به دو نوع مجزا صورت می پذیرد. دسته اول صفحات پایان نامه، از صفحه چکیده، تا انتهای صفحات لیست علائم و اختصارات با حروف الفبا، و به صورت متوالی همچون الف، ب، پ، ت وغیره، دسته دوم صفحات، از صفحه مقدمه تا انتهای پایان نامه به صورت عددی شماره گذاری می شوند. روی صفحه اول هر تقسیم اصلی از پایان نامه، مانند صفحه چکیده، صفحه اول فهرست،صفحه اول هر فصل و غیره شماره صفحه نوشته نمی شود ولی شماره آن به حساب می آید. شماره هر صفحه با 5/1 برابر فاصله بین سطرها از پایین کاغذ در وسط سطر به فارسی ساده نوشته می شود.
نگارش متن اصلی
در نگارش متن اصلی، عناوین اصلی در وسط سطر، و کلیه عناوین فرعی در ابتدای سطر با شماره بندی دو عددی نوشته شود. قبل از شروع هر عنوان اصلی دو سطر، و قبل از شروع هر عنوان فرعی یک سطر خالی منظور شود. عناوین فرعی تر در ابتدای سطر نوشته شده و مطالب بلافاصله بعد از علامت : آغاز می?شوند. به هر یک از عناوین اصلی و فرعی تا دو لایه فرعی شماره ای تعلق می گیرد که، نحوه شماره گذاری آن در فهرست آمده است.
معادلات و نوشته ها
بین معادلات و نوشته ها یک سطر خالی آورده می شود. شماره معادله در سمت راست خط ، وشماره جداول و شکلها به ترتیب در بالا وپایین بصورت XX-YY نوشته می شود. XX شماره فصل و YY شماره معادله می باشد. درصورتیکه سطر معادله دارای جای کافی نباشد، از سطر بعدی استفاده می شود.
منحنی ها، جداول ، تصاویر و یا اشکال
منحنی ها، جداول ، تصاویر و یا اشکال درون کادر بسته قرار گرفته، طرف بالای آنها می بایست به طرف بالای کاغذ قرار داده شود. هر یک از منحنی ها، جداول تصاویر و اشکال دارای شماره بوده و در متن به آنها اشاره شود.زیرنویس شکل در قسمت زیرین کادر به فاصله یک خط درج می شود. توضیح شکل در سمت چپ بعد از شماره تایپ می?شود. تدابیر مشابهی برای بالانویس جدول رعایت می شود. هر یک از منحنی ها،جداول، تصاویر و یا اشکال در طــی متن پایان نامه دارای شمـاره ای مستقل از یکدیگر بوده و بصورت متـوالی تا انتهای هر فصل افزایش می یابد. لازم به ذکر است که چنانچه تعداد منحنی ها، جداول، تصاویر و یا اشکال در قسمتی از متن بیش از حد معقول باشد جهت تداوم نوشتار می بایست مجموعه آنها در یک پیوست قرارگیرند.
منحنی ها و نمودارها
در کلیه منحنی ها و نمودارها، هر یک از محورهای مختصات معرفی شده و واحد مربوطه نیز در کنار محور مختصات درج شود. این موضوع در مورد سطرها و ستونهای جــداول نیز صـادق می باشد. به منظور افزایش کیفیت و دقت نمـودارها، توصیه می شود که یکی از نرم افزارهای متداول کامپیوتری مانند EXCELL ، HPG ، HG ، VISIO وغیره در رسم نمودارها مورداستفاده قرار گیرد.
