قوانین سرقت علمی پژوهشی

قوانین سرقت علمی پژوهشی

مقدمه

سرقت علمی (Plagiarism) به معنای استفاده از ایده‌ها، داده‌ها، متن یا نتایج دیگر پژوهشگران بدون استناد مناسب است. این تخلف علمی می‌تواند منجر به رد مقاله، ابطال مدرک تحصیلی، و حتی پیگرد قانونی شود. در این مقاله، تعریف سرقت علمی، انواع آن، قوانین بین‌المللی و راهکارهای جلوگیری از Plagiarism بررسی خواهند شد.

۱. سرقت علمی چیست و چرا مهم است؟

✅ استفاده از محتوای دیگران بدون ذکر منبع، سرقت علمی محسوب می‌شود.
✅ عدم رعایت اخلاق پژوهشی می‌تواند به رد مقاله و ممنوعیت انتشار منجر شود.
✅ دانشگاه‌ها و مجلات علمی از نرم‌افزارهای بررسی سرقت علمی استفاده می‌کنند.

📌 مثال:
📍 “اگر پژوهشگری بخشی از مقاله دیگران را کپی کند بدون ذکر منبع، این یک تخلف پژوهشی جدی است.”

۲. انواع سرقت علمی

۲.۱. سرقت مستقیم (Copy-Paste Plagiarism)

✅ کپی کردن متن، نمودار یا نتایج از یک منبع بدون تغییر.

📌 مثال:
📍 “اگر یک مقاله ISI مستقیماً در پایان‌نامه دانشجویی بدون ذکر منبع کپی شود، این سرقت علمی است.”

۲.۲. سرقت علمی بازنویسی (Paraphrasing Plagiarism)

✅ بازنویسی یک متن بدون تغییر معنای اصلی، اما بدون ذکر منبع.

📌 مثال:
📍 “اگر یک محقق ایده‌های مقاله دیگری را با تغییر کلمات ارائه دهد اما استناد نکند، این نیز سرقت علمی است.”

۲.۳. سرقت علمی از داده‌ها (Data Plagiarism)

✅ استفاده از داده‌های دیگران بدون ذکر منبع یا تغییر نتایج به نفع خود.

📌 مثال:
📍 “اگر پژوهشگری داده‌های یک مطالعه پزشکی را بدون اجازه منتشر کند، این تخلف پژوهشی محسوب می‌شود.”

۲.۴. خودسرقت علمی (Self-Plagiarism)

✅ استفاده از بخش‌هایی از مقاله یا پایان‌نامه خود بدون استناد مجدد.
✅ تکرار انتشار یک تحقیق در چندین ژورنال مختلف.

📌 مثال:
📍 “اگر یک مقاله در دو مجله منتشر شود بدون اعلام قبلی، این یک تخلف است.”

۳. قوانین بین‌المللی در مورد سرقت علمی

✅ کمیته بین‌المللی اخلاق نشر (COPE) – بررسی تخلفات پژوهشی در ژورنال‌های علمی.
✅ IEEE، Elsevier و Springer – استفاده از نرم‌افزارهای بررسی Plagiarism.
✅ دانشگاه‌ها و مؤسسات علمی – برخورد قانونی با تقلب علمی.

📌 مثال:
📍 “در صورتی که سرقت علمی در یک مقاله ISI اثبات شود، مقاله حذف و نویسنده از ارسال مقالات جدید منع خواهد شد.”

۴. نرم‌افزارهای بررسی سرقت علمی

✅ Turnitin – بررسی مشابهت متون پژوهشی.
✅ iThenticate – مورد استفاده در ژورنال‌های ISI.
✅ Plagscan – تحلیل دقیق محتوای علمی.
✅ Grammarly (Plagiarism Check) – بررسی میزان تشابه با مقالات موجود.

📌 مثال:
📍 “دانشجویان برای بررسی پایان‌نامه‌های خود می‌توانند از Turnitin استفاده کنند.”

۵. راهکارهای جلوگیری از سرقت علمی

۵.۱. استناددهی صحیح (Proper Citation)

✅ استفاده از منابع معتبر و رعایت استانداردهای استناد (APA، IEEE، Harvard).

📌 مثال استناد در متن:
🔹 APA: (Smith, 2022)
🔹 IEEE: [5]

۵.۲. بازنویسی علمی و استفاده از نقل‌قول‌ها

✅ بازنویسی متن با ذکر منبع و بدون کپی مستقیم.
✅ استفاده از نقل‌قول مستقیم در صورت نیاز.

📌 مثال نقل‌قول مستقیم:

۵.۳. استفاده از ابزارهای بررسی مشابهت

✅ بررسی مقاله با نرم‌افزارهای Plagiarism Checker قبل از ارسال.
✅ اصلاح بخش‌های دارای تشابه بالا.

📌 مثال:
📍 “در صورت مشاهده تشابه بیش از ۱۵٪ در Turnitin، مقاله باید بازبینی شود.”

۶. مجازات‌های سرقت علمی

🚫 رد مقاله و عدم پذیرش مجدد توسط ژورنال.
🚫 ابطال مدرک تحصیلی در دانشگاه‌ها.
🚫 محرومیت از فرصت‌های پژوهشی و بورسیه‌ها.
🚫 مسائل حقوقی و جریمه‌های مالی.

📌 مثال:
📍 “دانشجویی که در پایان‌نامه خود از مطالب بدون استناد استفاده کند، ممکن است مدرک او باطل شود.”

نتیجه‌گیری

سرقت علمی یکی از تخلفات جدی پژوهشی است که می‌تواند به رد مقاله، از بین رفتن اعتبار علمی و مجازات‌های قانونی منجر شود. برای جلوگیری از این تخلف، پژوهشگران باید استناددهی صحیح، استفاده از ابزارهای بررسی Plagiarism و رعایت اصول اخلاق پژوهشی را در دستور کار قرار دهند.

انجام رساله دکترا با همکاری ایزی تز

تلفن مشاوره 09199631325 و 09353132500 می باشد (پایان نامه و مقاله)